وبلاگ فوق در راستای ارتباط بهتر همکاران و علاقه مندان به فعالیتهای گروه مطالعات علوم اجتماعی شهرستان بروجرد ایجاد شده است.لطفا با نظرات سازنده خود ما را در انجام این امر ما را یاری نمایید
خبرنامه
براي اطلاع از آپيدت شدن وبلاگ در خبرنامه وبلاگ عضو شويد تا جديدترين مطالب به ايميل شما ارسال شود
احتراماً در راستای اجرای برنامه عملیاتی گروه مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه استان، ضمن تقدیر و تشکر از زحمات کلیه همکاران شرکت کننده، نتیجه فراخوان جشنواره ارزشیابی فرآیند مدار درس مطالعات اجتماعی دوره اول متوسطه به قرار زیر می باشد:
خانم طاهره روز بهانی از بروجرد نفر اول برگزیده شد و اثر ایشان برای رقابت در مرحله کشوری به پایگاه کیفیت بخشی ارسال گردید.
جلسه سرگروه های متوسطه اول شهرستان بروجرد با حضور آقای مهرآیین مسئول گروه های آموزشی و آقای فاتحی معاون آموزش و آقای علی یاری کارشناس مسئول متوسطه اول برگزار گردید.
این رتبه با توجه به عملکرد مثبت گروه مطالعات اجتماعی متوسطه اول شهرستان بروجرد، در طول سال تحصیلی 94-1393 به دست آمده است. این موفقیت را به کلیه اعضای این گروه تبریک گفته و برای ایشان آرزوی سلامتی و بهروزی داریم.
برای نقد وبررسی کتاب مطالعات اجتماعی پایه هشتم هنوز خیلی زود است چراکه کل کتاب در موقعیت های مختلف وبا دانش آموزان متفا وت تدریس نشده است زیرا ضمن تدریس مزایا ومعایب کتاب نمایان می شود. در غیر این صورت نقد مطرح شده فقط به مسا ئل ظاهری ومشهود پرداخته وکمی شتابزده است.
گروه های آموزشی مجامع علمی آموزشی وپرورشی هستند که در راستای ارتقاء کیفیت آموزشی وپرورشی فعالیت می کند این نهاد وجایگاه بروز استعدادها وخلاقیت افراد علاقه مند است با همفکری مربیان ومعلمان ومدیران از بدو تشکیل تا کنون توانسته اند نگرشهای مطلوبی را در برنامه مدیران دفاتر حوضه ستا دی ووزارت آموزش وپرورش در زمینه تجدید نظر در کتا بهای درسی و تا لیف کتب جدید شیوه های ارزشیابی ونو آوری ونو اندیشی دوره های آموزشی ضمن خد مت وبرنامه ریزی درسی ایجاد کند .
واقعیتهای زیر از جمله دلایل تشکیل وپایداری این نهاد پویا است .
جلسه کارگاهی روز شنبه 1393/11/25 در مدرسه فرزانگان متوسطه دوره اول با سخنرانی دکتر آزادی معاونت پژوهشی اداره آموزش و پرورش پیرامون مباحث تاریخی مطالعات اجتماعی هشتم برگزار می گردد.
مرزهاي يك كشور و شكل اراضي كه در درون اين مرزها قرار ميگيرند مي تواند باعث بروز مشكلاتي و يا برعكس داراي مزايايي از جمله تقويت همگرايي ملي باشد . شكل يا مورفولوژي كشورها را مي توان به پنج شكل كلي تقسيم نمود :
كشورهاي مشكل و متراكم (Compact ) :
كشورهاي مشكل و متراكم با شكلي تقريبا دايره وار زمينه را براي اداره آسان كشور فراهم مينمايند. بلژيك نمونه عالي از اين كشور هاست . همانگونه كه مي دانيم اين كشور از نظر فرهنگي ميان فلاندر ها (Flanders) و والوني ها (Wallonia) تقسيم شده است . شكل خاص بلژيك به حفظ حاكميت يكپارچه اين كشور كمك كرده است . كشورهايي كه داراي چنين شكل فيزيكي هستند از نظر دفاع نظامي نيز وضعيت بهتري نسبت به ديگر كشور ها دارند.
كشورهاي منفصل و چند پاره (Fragmented) :
كشورهايي نظير اندونزي كه از بيش از 13000 جزيره تشكيل يافته اند ، بعنوان كشورهاي منفصل يا چند پاره شناخته مي شوند . اداره چنين كشوري با اين شكل جغرافيايي و با بيش از 200 ميليون جمعيت بسيار دشوار است . كشور هاي دانمارك و فيليپين نيز كشورهايي هستند كه اجزا آنها بوسيله آب از هم جدا شده اند .
كشور هاي كشيده يا طويل (Elongated) :
كشور هايي داراي شكل كشيده از نظر جغرافيايي مثل شيلي در اداره شمال و جنوب كشور توسط يك پايتختي كه در مركز قرار دارد(سانتياگو) داراي مشكل است . ويتنام هم داراي چنين شكل جغرافيايي است و طبعا از اين مشكل رنج ميبرد .
كشورهاي داراي حفره جغرافيايي (Perforated) :
آفريقاي جنوبي مثال كلاسيك در مورد اين كشور هاس كه بطور كامل كشور لسوتو را محاصره كرده است ، يعني كشور لسوتو همچون حفره اي در درون آفريقاي جنوبي جاي گرفته است . كشور محاصره شده تنها مي تواند با گذشتن از كشور احاطه كننده به ساير كشورها دسترسي داشته باشد . اگر ميان دو كشور روابط خصومت آميز وجود داشته باشد ، اوضاع براي كشور احاطه شده ناخوشآيند خواهد بود . ايتاليا نيز جزو اين دسته از كشور هاست . كشور واتيكان و كشور سان مارينو در ميان كشور ايتاليا احاطه شده اند .
كشورهاي كشيده شده در درون آب (Protruded) :
اينگونه كشورها همانند ميانمار يا تايلند از نظر شكلي مانند باريكه هايي هستند كه به ردون دريا كشيده شده اند . همانند كشورهاي كشيده يا طويل اينگونه كشور ها نيز در اداره موثر كشور داراي مشكلاتي هستند. گرد آوری:طاهره روزبهانی
نشانه های تاریخی به دست آمده از برخی گورستانهای و تپه های باستانی اطراف بروجرد قدمت سکونت بشر را دست کم از سه
هزار سال پیش ازمیلاد مسیح نشانمی دهد. با این وجود مستندات زیادی از تاریخچه شهر بروجرد پیش از اسلام در دست نیست
با وجود تپه ها و دخمه های زياد باستانی وبعضا پیش از تاریخ درناحیه بروجرد هنوز مطالعات باستان شناسی جامعی در هیچ یک
از این جایگاهها انجام نگرفته استسزمین ماد از تمدن های باستانی ایران بوده که در غرب ایران کنونی قرار داشته است. از قرن
ششم قبل از میلاد این سرزمین توسط هخامنشیان اداره شدو یكی ازایالتهای تابع دولت شد. از پادشاهی هخامنشی به بعد
یعنی در دوره پارتها و ساسانیها، ایالت ماد از جمله ایالات كشور ایران به شمار میرفتو به نام ماهوانده میشد. این ایالت
. شامل دو بخش «ماه پایین» یا «مادرزادی» و «ماه بالا» یا «ماه نهاوند» بود ناحیه بروجرد هم می تواند به عنوان بخش از سرزمین مادها مورد توجه قرار گیرد و هم بخش از سرزمین کاسیت ها بوده است
كاسی ها از حداقل سه هزار قبل از میلاد درلرستان امروزی ساكن بوده و به شغل دامداری و پرورش اسب مشغول بودند و از اوایل
.هزاره دوم قبل از میلاد موفق شدند دولتمقتدری را تشكیل دهند
ماد ها با مناطق جنوبی خود روابط نزدیكی داشته و خصوصا با اهالی آنجا یعنی كاسی ها از لحاظ نژادی و زبانی نزدیكی زیادی
داشتند. كاسی ها نیز مثلسایر قبایل كوه نشین از لحاظ زبانی به ایلامیان نزدیك بودند (تاریخ ماد ص ۹۱). تا قرن ها بعد، از بروجرد
.بعنوان بخشی از سرزمین ماد یا ماه یاد شدهاست
از تاریخ بروجرد در زمان هخامنشیان اطلاعی در دست نیست. هخامنشیان که از اتحاد دو قوم بزرگ ماد در شمال و پارس در جنوب
بوجود آمدند یکی از قدرتمند ترین و بزرگترین امپراتوری های جهان را ساختند. افول هخامنشیان با حمله اسکندر به غرب ایران صورت
.گرفته است. حضور سلوكیان در ایران، آنان را وادار به همكاری با ایرانیان كرد
به همین دلیل بسیاری از سازمانهای اداری و شاهنشاهی ایران شكل سابق خود را حفظ نمود و اسكندر وفرماندهان وی ،شیوه
زندگی و زرق و برق دستگاه حكومت هخامنشی را تقلید كردند.در این دوره، توسعه شهرسازی در فاصله سوریه و میان رودانبیش
از سایر نواحی انجام گرفت. با این همه ،در فلات ایران ،در ناحیه كرمانشاه، همدان، بروجرد و نهاوند، شهرهای تازهای به وجود آمدند
برخی گفته اند که قلعه رومیان بروجرد از دورانحمله اسکندر به ایران یعني اواخر هخامنشیان و همزمان با سلوکیان ساخته شده
است اما کاوشهای مقدماتی قدمت آن را بیش از این نشان می دهد. از آنجاکه نفوذ اسکندر بیشتر در غرب ایران کنونی بوده است
.می توان پذیرفت که این دژ در آن دوران از اهمیت خاصی برخوردار شده باشد
اشکانیان نیزشهرهای چندی در غرب ایران و در نواحی همدان و بروجرد ساخته اند. استفاده از "گرد" در ساختن نام شهرها از این
.دوره آغاز شده است و ساسانیان نیزآن را ادامه داده اند
نوشته های موجود حاکی است بروجرد در زمان ساسانیان از مراکز شهری ایرانیان بوده است و در آن آتشکده ای بزرگ برپا بوده ست
ساخته شدن شهربروگرد یا بروجرد را به فیروز ساسانی نسبت می دهند (پیروزگرد). یکی از راههای اصلی ایران در این دوره همدان
را از طریق نهاوند و بروجرد وشاپور خواست یا خرم آباد فعلی به شهرهای خوزستان مانند شوش ،دزفول شوشتر و اهواز مرتبط
می ساخته است. به هر حال شواهد کافی در مورد قدمتشهر بروجرد کنونی تا زمان ساسانیان در دست است هر چند که اوج
.شکوفایی بروجرد چندین قرن بعد آغاز می شود
بروجرد در زمان حمله اعراب
مسلمانان پیش از حمله به نهاوند فرستاده ای را به بروجرد می فرستند تا آنان را به اطاعت فراخوانند اما در پی پاسخ منفی ایرانیان
. حمله خود را از قادسیهآغاز می کنند و در نهاوند ایرانیان را شکست می دهند
در کتاب شرح فتوحات عمر ضمن اشاره گسترده به این واقعه از بروجرد با نام "بروجرد ثالث" نام برده شده است . گفته می شود
یزدگرد بعد از شکست جنگ نهاوند در بروجرد سپاهیان خود را مجددا سازماندهی می کند در کتابهای تاریخی به گردآمدن سپاهیان
بر یزدگرد در قلعه بروجرد اشاره شده است . ممکن است این قلعه، همان شهر بروجردباشد و یا قلعه کوچکی که در شمال بروجرد
و راوی کوه یزدگرد ساخته شده است ساکنان محلی، این قلعه را محل فرماندهی سپاه یزدگرد می دانند. برخی معتقدند یزدگرد
. در بروجرد کشته شده و در جایی که امروزه آرامگاه زواریون نامیده می شود به خاک سپرده شده است
قرن اول تا چهارم هجری
بروجرد از زمان حمله اعراب به ایران به بعد در زمره شهرهای استراتژیک در آمده است و حوادث و جنگهای تاریخی فراوانی در منطقه
بروجرد و بویژهدشت جنوبی آن – سیلاخور – به وقوع پیوسته است. در دوران حکومت خلفای اسلامی بر ایران، غرب ایران تحت نام
. منطقه جبال شناخته می شده است
ابو دلف از حکمرانان حکومت عباسیان، مسجدی در بروجرد ساخت و منبری در آن برپا کرداین مسجد به احتمال باید همان مسجد
جامع باشد که آن زمان آتشکده بوده است. از این زمان به بعد نام بروجرد به کرات به همین گونه فعلی در کتابهای تاریخی ذکرشده
است. بروجرد را در این زمان بین دو شهر همدان و کرخ (کرج) نوشته اند که این شهر اخیر جایی در شرق بروجرد و در حوالی اراک
بوده و از بین رفته است
بروجرد در این دوران بخشی از پهله یا سرزمین جبال یا کوهستان بوده است. كوهستان که تا حدود قرن ششم هـ . ق نیز به كار
میرفته، سرزمینی بوده كه از شمال به دیلمان و آذربایجاناز غرب و جنوب غربی به سواد (عراق) و خوزستان، از جنوب به پارس و
كرمان و از مشرق به بیابان خراسان وتوس محدود میشد از حدود قرن سوم هجری به بعد ترجمه عربی واژه كوهستان به
نام«الجبال» به متون جغرافیایی اسلامی وارد شد. سرزمین جبال با كوهستان دارای چندین كوره یا ناحیه بود كه ماه كوفه یا دینور،
. ماه بصره یا نهاوند، همدان، ایفازین، قم،ماسبذان، مهر جانقدق و.. از آن دسته بودند
كوهستان بخشی از سرزمینی بزرگتر بود كه «بلاد پهلو یا پهلویان» خوانده میشد. بلاد پهلویان یا سرزمین پهلو شامل ری، اسپهان
همدان، دینورنهاوند، مهرجانقدق، ماسبذان، قزوین،زنجان، ببروصلیلسان یا تالشان و دیلم یا یلستان بود. ایالت ماد یا ماه در خشی از
سرزمین «پهله» در ناحیه .كوهستان یا قهستان یا جبال واقع و شامل دو كوره بودماه نهاوند كه در قرن چهارم دارای دو حاكمنشین
قصبه نهاوند و «قصبه بروجرد» بود، و ماه دینور یا كوره دینور كه دراین قرن دارای دو شهر عمده مركزی بود؛ شهر دینور كه مركز
بخشهای یا رستاق هایبالایی بود حاكمنشین كوره نیز به شمار میرفت و كرمانشاهان مركز بخشهای پایینی محسوب میشد،
. این دو ناحیه را «ماهین» یا «ماهات» هم می گفته اند
بروجرد در زمان سلجوقیان
بروجرد در زمان سلجوقیان مورد توجه زیادی قرار گرفته است و بناهای متعددی در آن ساخته شده است. به دلیل موقعیت خاص این
شهر بین اصفهان وهمدان و نیز قرار گیری بر سر راهاصفهان - بغداد، ترکان سلجوقی توجه خاصی به بروجرد داشته اند و بروجرد از
. شهرهای کلیدی قرن پنجم بوده است
بین سالهای ۴۲۲ تا ۴۳۰ قمری نبردهایی بین دیلمیان و سلجوقیان در این منطقه بوجود آمده و علا الدوله دیلمی در بروجرد سپاهیان
خود را سازماندهی کرده است در سال 495 نبردی بین سلطان برکیارق و ترکان خاتون در بروجرد در می گیرد در سال ۴۹۸، برکیارق
پادشاه سلجوقی در راه اصفهان به بغداددر بروجرد از دنیا می رود و جسد وی به اصفهان باز گرداندهمی شود . برخی معتقدند
. آرامگاه زواریون زواریجان یا زوارگان) در شمال شهر بروجرد، محل دفن سلطان برکیارق سلجوقی است
حمله مغول و تیمور
بروجرد در حمله مغولان به ایران مورد هجوم قرار گرفته و ویران شده است. در سال ۷۹۰ نیز تیمور به بروجرد و خرم آباد حمله کرده و
این دو شهر رابا خاک یکسان کرده استقلعه رومیان در این زمان نیز از مراکز نظامی و استحکامات ایرانیان بوده است که طی
نبردهایی به دست تیمور فتح شده است.از این دوران به بعد نام سرزمین لر کوچک شنیده می شودکه بروجرد و خرم آباد هر دو
شهرهای مهم و بزرگ آن بوده اندلر کوچک برای چندین قرن توسط اتابکان لرستان به عنوان یک حکومت مستقل و مقتدر اداره می
.شده است که این روندتا زمان صفویان ادامه داشته است
خلاصهی پيشينهی تاريخی
پيشينهی تاريخی اين شهرستان را میتوان در نمونههایی از اشيا و آثار مكشوفه ، سنگ لوحههایی با خطوط پهلوی، تأليفات، بناها و
عمارتهای قديمی آنجستجو نمود كه انديشه و دقت دراين راستا ، انسان را به سالهای دراز قبل از تبلور دين آسمانی اسلام در
اين كشور سوق خواهد داد ، آنگونه كه متقدمينكلام، پيشينهی آن را حتی به 4000 سال قبل رساندهاند. مورخين اينشهر را جزء
منطقهی "پهله يا پهلو" میدانندهمان سرزمينی كه شاهان اشكانی نخست در آنجا پادشاهی را آغاز كردند. شواهدتاريخی حاکی
است كه بروجرد از شهرهای قبلاز اسلام بودهو دلايل زبانشناسی نيز واژه بروجرد را با تركيب دو جزء "برو" + "گرد" موجوديت اين
. شهر را به پيش از اسلام ميرساند زيرا كه گرد در زبانهایقديمی ايران به معنای شهر ميباشد
حدود العالم تاليف 372 ه. ق. بروجرد را شهری خرم و پرميوه توصيف ميکند. به نوشته ياقوت حموی در معجم البلدان (اوايل قرن 8
هجری) بروجرد باخضارات و خيرات و همچنين دارای نخلهای مرغوب و زعفران بسيار بوده استهمين جغرافی نويس اسلامی در
كتاب المشترك، رازان را كوی بزرگی در بروجرد ياد ميكند. به نوشته ابن اثير شهر دارای خندق بزرگیدر اطراف بوده كه اكنون ميتوان
آثار و علايمی از آن را مشاهده كرد. در حملات ويرانگر مغول (616 ه. ق.) صدمه و زيان بسياری به شهر وارد شده و منابع تاريخی
. خرابی شهر را درحد وسيعی گزارش كرده اند
ولی حمدالله مستوفی در سال 740 ه. ق. در نزهه القلوب از آبادی شهر ياد كرده و آن را دارای دو جامع عتيق و جديد دانسته است
شهر در آغاز دورهقاجار وسعت گرفت. در همان زمانحاج زين العابدين شيروانی مورخ مشهور در بستان السياحه مينويسد:حسام
السلطنه بروجرد دورش را حصار كشيدو راستا و بازار مسقف و دكاكين مكلف به اتمام رسانيدبه طور کلی شهر فعلی بروجرد دارای
بافت قديمی بسيار زيبايی است و ساختمانهای قديمی و خانه های مسكونی آن از تزيينات جالب چون در و پنجرهارسی های بديعی
. برخوردار است. بازار كهنه بروجردنيز هم اكنون همان طرح قديمی خود را حفظ كرده و داد و ستد آن رونق چشمگيری دارد
اغلب نويسندگان دورهی اسلامی اعم از سياحان ، مورخان و جغرافی نويسان، هر يك به نوعی در نوشتههای خود از بروجرد به اعتبار
و نيكی ياد كردهو آنرا شهری بزرگ، آباد ، پرجمعيت، پاكيزه و خرم، پرنعمت، پربركت، حاصلخيز و از همه مهمتر زعفران خيز و دارای
درختان بيشمار و ميوههای نيك توصيف مینمايند بیترديد همين سرسبزی و پرآبی و دارا بودن باغ و بوستانهای مصفا بوده كه آنرا
باصفاترين اغلب شهرهای ايران در بهار و "دارالسرور" خواندهانددمورگان باستان شناس شهيرفرانسوی " 1924- 1875 م " كه در چهل و چهار قرن گذشته با هيئت علمی خود از منطقه ديدن كرده است، ضمن آوردن شرحی درمورد بروجرد آنرا حاكم نشين لرستان
و بغايت آباد و از مراكز عمدهی جمعيتی آن ناحيه با بيست هزار نفوس ذكر میكند از ديگر حوادث مهم اين ناحيهمیتوان به قيام خرم
. دينان به رهبری بابك در بروجرد و حوالی آن در روزگار عباسيان اشاره نمود
نویسنده : گروه مطالعات اجتماعی متوسطه(دوره اول)بروجرد
روزی روزگاری پسرك فقیری زندگی می كرد كه برای گذران زندگی و تامین مخارج تحصیلش دست فروشی می كرد. از این خانه به آن خانه می رفت تا شاید بتواند پولی بدست آورد. روزی متوجه شد كه تنها یك سكه 10 سنتی برایش باقیمانده است و این درحالی بود كهروزی روزگاری پسرك فقیری زندگی می كرد كه برای گذران زندگی و تامین مخارج تحصیلش دست فروشی می كرد. از این خانه به آن خانه می رفت تا شاید بتواند پولی بدست آورد. روزی متوجه شد كه تنها یك سكه 10 سنتی برایش باقیمانده است و این درحالی بود كه شدیداً احساس گرسنگی می كرد. تصمیم گرفت از خانه ای مقداری غذا تقاضا كند. بطور اتفاقی درب خانه ای را زد. دختر جوان و زیبائی در را باز كرد. پسرك با دیدن چهره زیبای دختر دستپاچه شد و بجای غذا ، فقط یك لیوان آب درخواست كرد. دختر كه متوجه گرسنگی شدید پسرك شده بود بجای آب برایش یك لیوان بزرگ شیر آورد. پسر با تمانینه و آهستگی شیر را سر كشید و گفت : «چقدر باید به شما بپردازم؟ » .دختر پاسخ داد: « چیزی نباید بپردازی. مادر به ما آموخته كه نیكی ما به ازائی ندارد.» پسرك گفت: « پس من از صمیم قلب از شما سپاسگذاری می كنم» سال ها بعد دختر جوان به شدت بیمار شد. پزشكان محلی از درمان بیماری او اظهار عجز نمودند و او را برای ادامه معالجات به شهر فرستادند تا در بیمارستانی مجهز، متخصصین نسبت به درمان او اقدام كنند. دكتر هوارد كلی، جهت بررسی وضعیت بیمار و ارائه مشاوره فراخوانده شد. هنگامی كه متوجه شد بیمارش از چه شهری به آنجا آمده برق عجیبی در چشمانش درخشید. بلافاصله بلند شد و بسرعت بطرف اطاق بیمار حركت كرد. لباس پزشكی اش را بر تن كرد و برای دیدن مریضش وارد اطاق شد. در اولین نگاه او را شناخت. سپس به اطاق مشاوره بازگشت تا هر چه زودتر برای نجات جان بیمارش اقدام كند. از آن روز به بعد زن را مورد توجهات خاص خود قرار داد و سر انجام پس از یك تلاش طولانی علیه بیماری، پیروزی ازآن دكتر كلی گردید. آخرین روز بستری شدن زن در بیمارستان بود. به درخواست دكتر هزینه درمان زن جهت تائید نزد او برده شد. گوشه صورتحساب چیزی نوشت. آن را درون پاكتی گذاشت و برای زن ارسال نمود. زن از باز كردن پاكت و دیدن مبلغ صورتحساب واهمه داشت. مطمئن بود كه باید تمام عمر را بدهكار باشد.سرانجام تصمیم گرفت و پاكت را باز كرد. چیزی توجه اش را جلب كرد. چند كلمه ای روی قبض نوشته شده بود. آهسته ان را خواند:
بهای این صورتحساب قبلاً با یك لیوان شیر پرداخت شده است.